जनरल अरुण श्रीधर वैद्य

५ जून १९८४,३१ ऑक्टोबर १९८४,१० ऑगस्ट १९८६...... आठवतात का कुणाला या तारखा? कदाचित ३१ ऑक्टोबर आठवत असेल.पण हे तिन्ही दिवस एकमेकांशी जोडलेले आहेत. ५ जून १९८४.. भारतिय सेनेच्या इतिहासातिल सगळ्यांत वादग्रस्त ्मोहिम 'ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार' याच दिवशी सुरु केली गेली.३१ ऑक्टोबर ला इंदिरा गांधींची हत्या करण्यात आली. त्यांनीच सेनेला पंजाब ताब्यात घेण्याचे आदेश दिले होते की ज्याची परिणति 'ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार'मध्ये झाली. १० ऑगस्ट १९८६ ला जनरल अरुणकुमार वैद्य यांची पुण्यात हत्या करण्यात आली.'ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार' मागील मुख्य सूत्रधार म्हणून त्यांची हत्या करण्यात आली.

हे सगळे आठवायचे कारण की मी जिथे राहतो तिथून पाचच मिनिटांच्या अंतरावर जनरल अरुणकुमार वैद्य यांची हत्या झाली ते ठिकाण आहे.आणि तिथे फक्त एक साधा फलक आहे जो त्या जागेचा इतिहास चार वाक्यात सांगून मोकळा होतो. अगदी बाजूलाच कुंपणाच्या भिंतिंमुळे तयार झालेला कोपरा असल्याने तिथे कचरा साचून राहतो. अश्या परिस्थितीत त्या जागेचे महत्व कुणाला माहीत असणे तसेअवघडच आहे. मी रोज येताजाता त्या फलकाकडे पाहून 'काय बरे असेल इथे?' असा विचार करत पुढे जात असे.पण एकदा आवर्जून दुचाकी थांबवून मी वाचून काढला तेव्हा कळले की हेच ते ठिकाण जिथे खलिस्तानवादी अतिरेक्यांनी आपला सूड घेतला होता. काही दिवसांपूर्वी त्या जागेची साफ़सफ़ाई करण्यात आली आणि बांधकामाचे साहित्य येऊन पडले.आता तिथे अर्धवर्तुळाकार आकारात बांधकाम सुरु झालेय. लवकरच तिथे एक स्मारक आकाराला येईल असे दिसतेय.बहुदा १० ऑगस्ट या त्यांच्या स्मृतिदिनी तिथे एक भव्य स्मारक दिसेल.

ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार' बद्दल त्यांच्याकडे कोणतेच वैयक्तिक अथवा राजकिय कारण नव्हते. त्यामुळेच कर्तव्याप्रति घेतलेल्या निर्णयांचा मोबदला चुकवावा लागलेल्या जनरल अरुण श्रीधर वैद्य यांच्या उपेक्षित स्मारकाला योग्य न्याय मिळतोय असेच मला वाटतेय.'

लष्कराच्या हद्दीत कोणत्याही वस्तूचा,स्मारकाचा किंवा इमारतिचा फोटो घेणे म्हणजे मार खायला आमंत्रण असते हा माझा नेहेमीचा अनुभव आहे.अगदी शेवटच्या क्षणी काहीतरी बोलून सुटका करुन घेतलिये मी खूपदा! त्यामुळे दुर्लक्षित स्मारकाचा फोटो काढणण्याचे धाडस केले नाही. आता नूतनिकरण केलेल्या स्मारकाचा जमल्यास फोटो काढिन म्हणतो! :)